Buenos Aires-aldeti
artu dot karta bat,
eta orain esateko
zer dinoan berak
euskaldun mutil gazte
buru zoratuai,
eldu iat naiaria
eta eztot itxi nai.
Euskalduna
Txarto bizi naz emen,
euskaldun maiteak,
entzun nebazalako
ipuin-esateak:
eneban, ai gaisoa!
orduan gomuta,
asko bizi dala gaur
guzurrak salduta.
Agertu zan errira
mutil gazte eder bat
ondo zori gaiztoan
neuretzat ta askontzat:
laster batzandu iakun
erriko gazteai,
ugazabak topetan
ekazan guzurrai.
Berba-aldi guztietan
ezeukan besterik:
Buenos Aires-aldean
eztago pobrerik:
ara ioanezkero
mutila bizirik,
dirua batuten dau
ta ez gauza gitxirik.
Nekez Euskalerrian
bizi da gaztea,
an ezta ezagututen
nekez izatea:
osasunagaz beti,
doan iatekoa,
ta lagun eroapen
guztiz onekoa.
Izan dira mutilak
iru urte baino len
amar mila ogerleko
bakoitzak eukiten:
onenbeste daukanak,
bere bada abila,
laster egiten dituz
irurogei mila.
Asko dagoz aetan
mutil euskaldunak,
egin dituezanak
miloaz fortunak:
egonnai eztabenak
urteen begira,
dama dirutsuakaz
eskonduten dira.
Onekaz guzurrokaz
gengozan zororik;
ta inok bearrerako
ezeukan gogorik:
laster gelditu nintzan
triste biotzeti,
Buenos Aires-aldean
amesetan beti.
Ezagutu ebanean
Iudas saltzailak
zoratuta egozala
erriko gazteak,
esan euskun guztioi
ara ioateko,
mila ogerleko askogaz
errira etorteko.
Ainbeste guzur laban
eukazan minean,
ze zazpi mutil gazte
berotu ginean,
ioateko batera
Buenos Airesera
diruz zorroak bete
ta etorteko atzera.
Sartu ginean ontzi
baten mila euskaldun,
bidean gaisotu zan
makina bat lagun:
falta zirean bertan
gaisdunentzat oiak,
gu baino obato egozan
ontziko aratoiak.
Irurogeien faltan
eldu zan ontzia,
guztiak txakurrak legez
galdu eben bizia;
eriotzako orduan
konfesino barik
an ezeban gomuta
inok arimarik.
Urten gendun biziak
portutra itxasorik,
baina iausi ginean
erdiak gaisorik;
Ospitalak egozan
geuretzat itxirik
Iaunaren errukiak
nauko gaur bizirik.
Lau oinekoak legez
nai euri, nai bero,
eroan genduezan
sendotu ta gero,
inoiz gelditu barik
berrogei legoan,
makiladak ugari
emonda lepoan.
Eldu gineanean
bear zan lekuan,
Ai, ama, zeinbat negar
geuk egin genduan!
Baso guztiz itzal bat
begien aurrean
egoan, landuteko
guztion artean.
Iru urte bearrean
egin bear doguz,
biderako diruak
emongo badoguz:
bear asko, ian gitxi,
beti bizi nekez,
soinekoak urratu,
ta irabazirik ez.
Eztakit nun dagoan
emen ondasuna,
engaƱau ta onetara
dator euskalduna;
iru edo lau bakarrik
bi milen artean
aberastuten dira
ogei bat urtean.
Ezta emengoa legez
orko ianaria,
askok emengoagaz
galtzen dau bizia:
asko bere ilten dituz
naibagatesunak
negarrez igarota
gaubak eta egunak.
Gaisoentzat eztago
eginda lekurik
zeinbat geldituten da
emen zoraturik!
zer egiten dozue
txapeldun mutilak?
Nun dira goitubako
euskaldun makilaak?
Ai, neure Iaungoikoa,
ondo nengoan len,
ta orain nekez beterik
il-gurarik emen.
Neure biotzeko Ama!
neure Ama samurra!
laster zeure semeak
io bear dau lurra.
Emen nik ikustea
erdi-ilik burua
zuk, Gobiernu geurea,
zuk daukazu errua.
Pasaporta emoteko
zengozan itsurik,
Erriak ez aleukan
geuretzat lekurik?
Itxasoa igaro ta
geure Nazionak
eztaukaz isla ederrak
lagun gitxikoak?
eztagoz gure errian
bazterrak ugari,
egiteko lekua
jente gazteari?
Zetarako dogu emen
guk geure Konsulak
erritarrai aituten
inoiz ezteuskula?
Eztauko Nazinoak
ontzirik berera,
eroateko laster
semeak etxera?
Ai, Aita Jaungoikoa!
zu zagoz zeruan
zeure izena maite daigun
guztiok munduan;
zeruko ta munduko
zu geure Erregea
izan zaite, ta betor
gaur zure legea.
Iauna emon eiguzu
arimako argia
ta egunaro egunaro
bear dan ogia:
parkazinoa, Jauna,
betor geure zorrai,
parkatu deutsegunez
guk geure zordunai.
Ezer bere munduan
ezkara zu barik
ta itxi tentazinoian
eskaizuz bakarrik:
ezpada libra gaizuz
gaitxetatik emen
ikusteko zeruan
zeure arpegia. Amen.
Buenos Aires aldean
eztago euskaldunik
igeroten dabena
negar bako egunik.
Diruen goseagaz
etorten gara ona;
diru bakoa eztala
pentsaurik gizona.
Gogoz bear egin da,
Cuban baltzak legez,
lau zurikoak gorde
ta ardaorik edan ez:
diruak egiteko
da modu ziurra,
ostean ezin leikez
ezpada lapurra.
Dirua irabazten da
edozein lekutan
Afrikan, nai Europan,
Liman nai Calcutan:
alper-errian dagoz
aloger ederrak,
ta leku askotan dira
gizonak alperrak.
Emeko merkatari
madarikatuak
daukez ondo pagau ta
arima galduak;
euskaldun errietan
euskaldun zikinak
ona bialduteko
mutil buru-arinak.
Baina euskaldun gazteak
eztozue amarik?
Orti bago mutilik
eskongei bat barik?
eztaukanak Amarik
ezta eskongeirik,
eztaiala Frailetzat
galdu denporarik.
Ama langorik inor
eztago lagunik
geure neke andietan
aituten deuskunik:
edozein aiden ordez
dagoz makina bat
baina mundu guztian
Ama... bakarra bat.
Etzaiteze urrun ioan
Amen magaleti
neu legez egoteko
zizpuruka beti:
ai amaika ilten dira
toki urrunetan
bizi leitekezala
euren errietan!
Zeuen amak itxita
ez urrun igasi,
ta errian edo urrean
ogia irabazi:
ta ondo biziko zaree
zintzoak izanik,
sei legoa-barruan
gurasoakanik.
Agur neure erritar
mutil on zintzoak,
botaizuez buruti
urruneko asmoak:
ona asko etorten dira,
orra inor eztoa;
zeinnai tokitan dago
bardin Iaungoikoa.