ZALDUNA ETA DAMEA

 

Bata bestean besoa artuta

kapa-barruan biak ostuta

ebilzan Bragas, eta Maria

      ianda aparia.

 

Etorrenean Marin atera

etzan sartuten barrura etxera,

–bakarrik egon, nai maiteagaz–

      don Juan de Bragas.

 

Gura izanarren sartu barrura

doña Maria ezeban gura

ikusi ezleizan biak batera

      Pepa ta bera.

 

Gabak ta egunak munduti berez

igesten dabe, ta aizea legez!

ez etorteko, ai! inos atzera

      lengo bidera.

 

Ezeban uste dama zoroak

ze antz eukiko eban bere geroak:

amoreak dau «gaurra» bakarrik

      ta eztau biarrik.

 

Alper egoan doña Pepita

bere begiak ondo idigita;

doña Maria zan buru arina

      beti bardina.

 

Baina ibiliarren ardura barik

ezeban inos egin kartarik

Pepita izan zan esateko artez

      Marian partez.

 

Eldu zanean uda-goiena

beti izentauta biak eukena

eskonduteko: ioan zan Bragas

      isilik igas.

 

Egun goiz baten zaldun zikina

ioian bakarrik bideti itxina

bere errirantza, zitalkeria

      egin da andia.

 

Bide eginarren egaz barriak

ezeban iakin doña Mariak

atso zar batek bere atartean

      esan artean.

 

Eta iausi zan larri bategaz

eta ezin kendu iakan ezegaz

ordu betean; ain zan astuna

      larritasuna.

 

Bere senera etorri-orduan

ain gelditu zan ilen moduan

ain zuri egoan bere arpegia

      zein argizagia.

 

Gero zirean bere gedarrak

eta zotinak, eta negarrak,

eta egotea alaz da larri

      gaisoa sarri.

 

Beragaz eukan Pepita beti

etxakala inos kentzen aurreti

batera zala bardin aiztea

      zein ama maitea.

 

Erabagi zan oneri esaten

Mari gaisoa ilun-antz baten

gonea eukala labur aurreti

      baina ez atzeti.

 

Erantzun eutsan Pepita ederrak

atrapetako gizon okerrak

etzala zoriz arma bakarra

      andren negarra.

 

Emakumeak bear ebala

estaldu beti biotz argala;

inok ezleien inos igarri

      barruko barri.

 

Don Juan de Bragas nastailetzarra

etzala izango zaldun bakarra

erne iakana, guzur-azia

      ereinda, egia.

 

Ezleitela ito ur azaletan,

bada egoala gogoraketan

zelan atrapau beti betiko

      Juan berba biko.